Có Phải Trả Lương Cho Người Học Nghề, Tập Nghề

Câu hỏi: Công ty có phải trả lương cho người học nghề, tập nghề hay không? Công ty cần phải tuân thủ điều gì khi có tiếp nhận người học nghề, tập nghề trong công ty.

Trả lời:

Theo Điều 61 của Bộ luật lao động, Công ty và Người học nghề phải ký kết hợp đồng đào tạo nghề với các nội dung theo quy định tại Điều 62 của BLLĐ. Cụ thể là:

• Nghề đào tạo;
• Địa điểm đào tạo, thời hạn đào tạo;
• Chi phí đào tạo;
• Thời hạn người lao động cam kết phải làm việc cho người sử dụng lao động sau khi được đào tạo;
• Trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo;
• Trách nhiệm của người sử dụng lao động.

Theo quy định của Điều 61.1 của BLLĐ 2012, NSDLĐ tuyển người vào học nghề, tập nghề để làm việc cho mình, thì không phải đăng ký hoạt động dạy nghề và không được thu học phí.

Ngoài ra Điều 139 của 139/2006/NĐ-CP cũng quy định rằng trường hợp doanh nghiệp tuyển người vào học nghề để làm việc tại doanh nghiệp theo thời hạn cam kết trong hợp đồng học nghề thì không phải đăng ký hoạt động dạy nghề. Mặc dù Nghị Đinh 139 hướng dẫn Bộ luật lao động 2002 (đã hết hiệu lực) nhưng Nghị định này chưa được bãi bỏ nên nó vẫn còn hiệu lực.

Bộ luật lao động 2012 không có yêu cầu về chương trình đào tạo nghề, việc cấp chứng chỉ của người dạy, cam kết về kết quả dạy nghề. Theo Nghị Định 139 chỉ đưa ra các yêu cầu chung đối với doanh nghiệp thực hiện hoạt động “dạy nghề” là phải có chương trình dạy nghề (Điều 6), giáo viên dạy nghề phải đủ tiêu chuẩn theo quy định (Điều 7.1.b) và cấp chứng chỉ nghề cho người học nghề sau khi kết thúc thời hạn đào tạo nghề (Điều 20.1). Nhưng các quy định này không rõ rằng, liệu các doanh nghiệp đào tạo nghề cho người học nghề để sau đó họ trở thành NLĐ và làm việc cho chính doanh nghiệp đó thì có phải tuân thủ các yêu cầu trên không.

Đối với các chế độ và quyền lợi của Người học nghề trong thời gian được đào tạo nghề, Công ty bạn cần lưu ý những quy định sau:

 Thời gian đào tạo nghề: BLLĐ không có quy định rõ ràng về hạn chế thời gian đào tạo nghề đối với Người học nghề (ví dụ như  6 tháng, 12 tháng). Do vậy Công ty có thể thỏa thuận với Người học nghề về thời gian đào tạo phù hợp với chính sách của Công ty bạn. Tuy nhiên cần lưu ý đưa ra một thời gian đào tạo nghề phù hợp với thực tiễn, tốt nhất là không nên quá 12 tháng bởi vì nếu nhiều hơn thời gian đó thì Công ty bạn khó giải thích được lộ trình đào tạo nghề cụ thể.

 Tiền lương trong thời gian học nghề: Theo Điều 61.2 của BLLĐ “Trong thời gian học nghề, tập nghề, nếu người học nghề, tập nghề trực tiếp hoặc tham gia lao động làm ra sản phẩm hợp quy cách, thì được NSDLĐ trả lương theo mức do hai bên thoả thuận”. Như vậy, Công ty có thể căn cứ vào hiệu suất làm việc của Người học nghề trong thời gian được học nghề thỏa thuận với Người học nghề  một mức lương hợp lý.

Để tránh rủi ro bị khiếu nại về áp dụng mực lương không phù hợp với quy định mức lương tối thiểu, Công ty bạn nên cân nhắc để trả một khoản tiền lương cao hơn 7% so với mức lương tối thiểu vùng theo quy định tùy từng thời điểm do Chính phủ ban hành.

Ngày nghỉ hằng năm: Theo điều 111 của BLLĐ 2012 thì “Người lao động có đủ 12 tháng làm việc cho NSDLĐ thì được nghỉ hằng năm, hưởng nguyên lương”. Tuy nhiên vì Người học nghề không được xem là người lao động do vậy không thuộc đối tượng được hưởng ngày nghỉ hàng năm. Nhưng thời gian học nghề được tính vào thời gian người lao động làm việc cho Công ty để tính ngày nghỉ hàng năm khi họ ký hợp đồng lao động.

Bảo hiểm bắt buộc: Theo Điều 2.1 của Luật BHXH 2014 và  Điều 43.1 của Luật việc làm 2013 và Điều 12.1 của Luật BHYT 2008, không có quy định người học nghề thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm bắt buộc (bao gồm BHXH, BHYT, BHTN). Do vậy Công ty không phải có nghĩa vụ phải đóng các loại bảo hiểm bắt buộc và cũng không phải trả một khoản tương đương các mức đóng bảo hiểm bắt buộc vào tiền lương giống như đối tượng người lao động không phải tham gia bảo hiểm xã hội.